Basketbol Koçu - Strateji - 1

    Basketbol maçlarını kazanmak veya kaybetmemek için her basketbol koçunun belirli bir strateji ve oyun felsefesine sahip olması gerekir. Bu stratejiyi oluşturmak için basketbol koçunun sahip olması gereken ve pratikte kullanması gerekenler;


Geçmiş Bilincine Sahip Olma;

   Koç, çalıştığı sezon içinde veya geçmiş sezonlarda yaşadıklarını ve tecrübelerini bilinçli olarak kullanabilmelidir. Bu bilincin açılımında, kazanılan ve kaybedilen her maçtan sonra edinilen tecrübenin ilerleyen takvimde diğer müsabakalara yansıtılması gerçeği yatmaktadır. Kaybetmenin kazanmaya göre daha eğitici olduğuna " akli" olarak inanan koçlardan ziyade, hem kazanmanın hem de kaybetmenin öğretici ve geliştirici olduğuna zihnen hazır olan koçlar gelişimlerini sürekli kılar.

   Tarih, bir olay değil bir yapımdır. Takımın veya koçun tarihi kesinlikle kendi karaları doğrultusunda  oluşur. Bunun bilincine varmak ve rastlantısallığa gereğinden fazla önem vermemek gerekir. Hesaplamalar ve planlar bunu düzeltmek ve düzgün yapmak için vardır. Çok çalışmaktan önce, doğru çalışmaya odaklanmak tarihi inşaa ederken dayanıklı malzemelerdir. Önemli olan malzemenin çokluğu değil, kalitesidir


 Şimdinin Öğrencisi Olma;


   Koç çalıştırdığı takıma öğretmen - eğitici rolünde hizmet verdiği kadar, hem kendi, hemde oyuncularından ve çevresinden gelen geri bildirimler doğrultusunda " öğrenci " olmalıdır. Ben bilirim ben tamamım felsefesi yerine, çalıştığı kategori ve yaş farkı gözetmeksizin, öğrenci ( talebe - talep eden ) psikolojisi ile öğrenmeye hevesli ve istekli olmalıdır. Öğrenciliği küçümsemek yerine bir öğrenci olarak, öğrenci pedagojisine hakim olmak, öz-benlik kavrayışının artması açısından önemlidir. Başkasının zihninde yaşamaktan bahsetmiyorum. Koç aldığı kararları uygularken, takım içinde nasıl anlaşıldığını anlaması bakımından öğrenci olmayı ihmal etmemelidir.

    Şimdi olarak ifade ettiğimiz zaman diliminden faydalanabilmek için algıları açık tutmak, ön-yargılara ve zihni yoran boş işlere yer vermemek gerekir. İşine ve görevine odaklanmış bir koç şimdi -nin değerini iyi bilir. Zamanın telafisi olmadığı günler gelmeden önce, şimdi-nin öğrencisi olmak ve şimdi-den en iyi şekilde faydalanmak gerekir. Şimdi olan her şey geçmişin bir sonucu ve geleceğin bir nedenidir. Başlamak için " ş i m d i " doğru bir zamandır.


Geleceğin İmkanlarına Karşı Duyarlılık;

    Koç için geçmişten gelen tecrübeleri kullanırken bunu şimdi " öğrenci " gibi deneyerek veya yanılarak test etme şansı her zaman olmayabilir. Geleceğin yakın veya uzak olması fark etmeksizin, neler getireceğini ve neleri eksiltebileceğini " akıl " kullanarak bulmak ve buna karşı konumunu ayarlamak zorundadır. Geleceğin imkanların görmezden gelerek ve sırtını dönerek geçmişe ve içine kapalı bir durumda hayata sırtını dönerek takım liderliği yapamaz.

   Geleceğin imkanlarını, teknolojik ve spesifik veriler altında görmek gerekir. Geleceğin imkanları sakat oyuncuların dönüşü, rakibin zorlaşan fixtürü, mevsim şartları vb olabilir. Bu imkanları planın br parçası olarak görmek ve değerlendirmeye katmamak olmaz. Geleceğin inşaası kadar, gelecekte kesin olacağını bildiğimiz işleri hesaba katmalı ve yatırımımızı gelecekte bize en çok fayda sağlayacak işlere ve insanlara yapmalıyız.


Ön-Yargılarının Tehlikeleri ve Farkındalık

   Koç tecrübeleri sayesinde bulunduğu konuma geldiğine ve bunu hakkaniyetle sağladığına inandığı için karşısına çıkan oyuncu - yönetici - maç raporu vb her durumda doğal olarak ön-yargılarına güvenmek gibi bir hataya düşebilir. Geçmişin tecrübesini, geçmişin yüküne çevirmeden, şimdi ve burada kendi konumuna ve karşısındaki olayların gelişimine dikkat ederek, ön-yargılarına teslim olmadan ve farındalığını kaybetmeden olayları ve insanları değerlendirmeye almalıdır. Bu ön -yargıların odak noktasını kaydırmasına asla izin vermemelidir.


Belirsizliğe Giden Yollar ve Uyanık Olma

    Belirsizliğin sonuç olarak karşısına gelmesinden önce, bir basketbol koçu bunu ön-görebilmeli ve belirsizliğe yol açacak olan tüm yolları kapatmalıdır. Belirsizliğin neden olacağı kargaşa ve kaosa karşı alınacak en büyük önlem, belirsizliği bir gerçek ve sonuç olarak kabul etmek ve bunu engellemenin yollarını aramaktan geçer. Bu durumlara gelmeden önce planlarını çeşitlendirmeli ve stratejisini buna göre genişletmelidir. Strateji - plan - taktik üçlemesinin belirsizliğe yol açmaması kadar, gelişen ve hesapta olmayan olayların belirsizliğe yol açacağını gördüğü anda hemen tepkisini ortaya koymalı ve disipliner doktrininden asla taviz vermemelidir. Prensipler bu tip beklenmeyen olaylar karşısına plana sadık kalmanız açısında belirleyici olabilir.

Kaosun Bilincinde Olmak

   Kaos elbette hiçbir koçun takımında istemediği bir durumdur. Bu kaos zamana yayılabildiği gibi geçici sürede baş gösterebilir. Kaosun bilincinde olmak, onu tanımlamak, anlamak ve değerlendirmek için ilk şarttır. Kaos olduğu ve takımı yavaş yavaş ele geçirmeye başladığı halde yokmuş gibi davranmak ve işlerin çözümünü zamana bırakmak doğru bir tutum değildir. Unutmamak gerekir ki; oyuncuların büyük bir çoğunluğu koça olan sadakatlerini, bağlılıklarını ve saygılarını ; koçun krizler ve kaoslar karşısında takındığı tutuma, kriz - kaos -  çözüm üretme becerisine bağlamaktadır.

Alternatifleri ve Alternatif Hareket Yollarını Değerlendirme

   Koçun stratejisinde ortaya koyduğu ve ilerleyiş planına göre hareket etttiği zaman çizelgesinde oluşan sapmaları veya zorlayıcı etkenler sonucunda alternatiflerin olması - değerlendirilmesi gerektiğinde panik yapmadan ve ana hedefden uzaklaşmadan bunları ortaya koymak gerekir. Zaman içinde beklenen veya beklenmeyen olaylar silsilesinde; hareket kabiliyeti kısıtlanan koçun, kendisi için sonra da takımı için alternatifleri bilmesi, eğer bilmiyorsa da " şimdi v burada" çerçevesinde bu alternatifleri görmesi gerekir. Odak noktasını kaybetmeden ve hesaplanamayacak değerler üstünde vakit kaybetmeden, alternatif hareket yolları için risk haritası ve yürüyüş yolu hazırlamalıdır. Her alternatif diğer bir seçeneği dışlayacağı için, bunların değerlendirilmesi bulunması kadar önemlidir.

Reçeteleri Hazırlama

  Tıbbi bir terim, takımın içinde bulunduğu hastalıklı ve aksak durumdan çıkması için hazırlanan programa " r e ç e t e " olarak yaklaşmak - bakmak doğrudur. Hazırlanan reçete takımı hatta kulübü bu rahatsız durumdan kurtarmalıdır. Tüm gelişmeleri dikkatle izleme, geçmiş tecrübeler ışığında değerleme, gelecek hakkında fikir sahibi olma ve ön-görülemez olayları da plana dahil ederek alternatifler içeren bir reçete hazırlamak gerekir. İşin bu noktaya nasıl geldiğini doğru ve tarafsız şekilde analiz edebilmek, çözüm için ilk adımdır. Ön-yargı olmadan değerleme ve gerçekçi ayrıca akli bakış açısından gelinen nokta değerlendirilmelidir. Varılan nokta ile sezon başında açıklanan hedefin tutarsızlığı veya odak - kayması değerlendirilmesi doğru yapılmalıdır.
 
   Koç için reçete takımın tamamını kapsayabileceği gibi, bazı oyuncular için, teknik ekip için veya sadece yöneticiler için olabilir. Önemli nokta; daha açık ifade etmek gerekirse koçun kendi kimliğinden çok kişiliği ve eğitimiyle - donanımıyla hareket etmesi gereken nokta ; hastanın tedavi edilebileceğine veya ölmesine izin verme noktasında ortaya çıkar. Koç tüm değerlendirmeler sonucunda takımın tamamında olan bu rahatsızlığı gideremeyecekse kendisi gider, eğer bu rahatsızlık antrenmanlar ile çözülürse bunları değiştirir, eğer sorun oyunculardan kaynaklı ve yerini yadırgayanlar varsa bunlar gönderilir. Karar vermek her seferinde başka bir kararı dışlamaktır, kolay alınan kararların zor telafisi olur.

Uygulamalarını ve Kendini  N E T L İ K  ile ifade etme

   Koçun kendinde eğitim olarak ve tecrübeleriyle kendisini tamamlamış olması çalıştığı kurum ve takım için değerli olmakla birlikte, bu değerin " performatif " önermelerle pratiğe yansıması gerekir. Bu değerleri çalıştığı takıma n e t l i k l e aktaramayan koçun kendinde oluşturduğu değer hiçbir anlam ifade etmez. Koçların veya oyuncuların bilgi değerinin ölçüldüğü bankacı sistemli bir ligde yer almadığınız sürece, bilginin pratik olarak sahada görülmesi ve ölçülmesi gerekir.

   Koçun kendin ifade etmesi, konuştukları ekseninde değerlendirilmesi konuya eksik ve zararlı bir bakış açısı getirir. Retorik eğitimi alan her koç başarılı değildir ve çoğu bu kavramdan haberdar bile değildir. Kendini ifade etme, kendi içinde tutarlı ve üstünde düşünülebilen, yorum ve eleştiri getirilebilen düşünceleri karşı tarafa aktarmak demektir. Oyuncu ve takım sorumluları koçun kararlarını ve fikirlerini n e t olarak anlamalı, üstünde yorum ve değerlendirmede bulunabilmelidir.

   Koçun kararlarını sözlü olarak açıklaması kadar, insan ilişkilerinde, oyunculara süre dağıtımı yapmasında gösterdiği davranışlar kendin ifade etme kapsamında değerlendirilmelidir. Kendi olmayı başaramamış hiçbir koç başarılı olamaz. Eksiklikleri ile yüzleşmeyen ve bunları saklamak için kendine köşeli kenarlar ekleyen koçlar, sevilmeyen ve gittiği her kulüpte insanları basketboldan hatta spordan soğutan insanlar olurlar. Koçun karar alma tekniğini oyuncuları anlamazsa, maçlarda ve antrenmanda karar alma mekanizmasının işleyişini çözemezler ve takımın soyunma odası;
S A Ğ I R L A R  M Ü N A Z A R A S I na dönüşür.

   Koçun saha içinde ve saha dışında uygulamalarını kendi içinde tutarlı ve mantıklı olarak ifade etmesi çok önemlidir. Hakimiyet alanı içinde ayrı bir hakimiyet alanı olmaz.Yola çıktığı insanlar tarafından anlaşılmayan ve her hareketi sorgulanan koçun takımıyla yan yana yürümesi gerekirken, karşılıklı savunma pozisyonunda olmaları hem zaman hem de enerji kaybıdır. Takımın bir bütün olarak hareket edebilmesi adına, koçun davranışlarında ve sözlerinde tutarlılık göstermesi gerekir. Koçun küçük bir tutarsızlığı, kıyıya vuran dalga etkisi yaratır ve büyüyerek daha çok zarar verir.

  Kendini ifade konusunda net olmanın faydalarından bir diğeri ise, anlaşılabilir ve iletişime geçilen koçların oyuncuları tarafından sevilmesi kadar, enerjinin kullanımı yönündedir. Oyuncular enerjilerini rakibe yönlendirdikleri takdirde başarılı olurlar. Oyuncu gelen her komutu kendi kafasında bir yerlere yerleştirmek ve anlamak için uğraştığı sürece, rakip takıma odaklanamaz. Anlaşılmaz olmak rakip takım açısından zorluk yaratmalıdır, kendi takımınıza karşı açık-sözlü ve ulaşılabilir olmak,  conditio sin quo non ( olmazsa olmaz ) sevgi tabanlı bir saygınlık uyandırmak başarıya giden yolda şarttır.