Basketbol Koçu için Öğrenme Indexi

   Bu yazıya Carl Gustav Jung'dan bir alıntı ile başlamak isterim; Kendi eğitimini tamamlamamış bir insan başka bir insanı eğitmeye başlamamalıdır. 

K E N D İ N İ   B İ L M E K

    İnsan hayatında elde edebileceği en büyük ödül ve mutluluktur. Kendisini bilmeyen bir insan varış noktasını ve rotasını bilmeden rüzgarı arkasına alan bir yelkenli gibidir. Bu yelkenli uçsuz bucaksız denizlerde uzun süre rüzgarı arkasına alarak ilerlemesine rağmen batmaya mahkumdur. 

   Koçluk yapmaya başlamadan önce ve koçluk yaparken, hayatının tamamında kendi iç-gözlemlerini yapmış, kendisi hakkında bilgi ve fikir sahibi olmayan koçların spor yaşamlarıda yukarıda bahsettiğim yelkenli gibi olacaktır. Kendisi hakkında olumlu - olumsuz, güçlü - zayıf yönleri, sevdiği - sevilen ve sevilmeyen - istemediği yönlerini bilmek zorundadır. Bu iç-gözlem yolculuğu olmadan yanına başka insanları " e ğ i t m e k " için alması doğru bir davranış değildir. Kişinin kendisi hakkında karara varmış olması ve öz-benliğini geliştirmiş olmasını isteriz. 

  Öz-benlik kişinin tutum davranış ve sözlerinin karşısındaki insanlar tarafında ne kadar anlaşılacağını ve nasıl değerlendireceği hakkında bilgi sahibi olması ve yorum yapabilmesi demektir. Bu sayede kimseye dikte etmeden, kimseyi kırmadan, anlaşılabilir ve ulaşılabilir bir koç olarak spor hayatına devam edebilir.

G Ö Z L E M

   Basketbol koçunun gözlemi, yaşanan herhangi bir durum ve olay karşısında jilet kadar keskin olmalıdır. Olayları değerlendirirken ve birbirine bağlarken, doğru bir analiz için istediği bilgileri keskin bir şekilde elde etmelidir. Yaşadığı durum ve olayları değerlendirmede yardımcılarının ve diğer insanların fikirlerini almak farklı bir şeydir, bu tip durum ve olayları ç ö z m e k için başkalarının aklına muhtaç olmak farklı bir şeydir. 

   Gözlem olmadan değerlendirme ve değerleme yapılamayacağı için, olayları doğru zamanda ve doğru yerde gözlemleme açısı yakalamak önemlidir. Olayları yaşandığı zaman diliminde ve varsa öncesiyle birlikte geniş perspektiften yakalamak gerekir. Nedensellik ilkesine bağlı, bilmediği ön-koşullarda sessiz kalma hakkını saklı tutarak.

G E R İ   B İ L D İ R İ M 

    Koçlar, etrafındaki veya uzak çerçevedeki başka insanların tepkilerinden ve çevreden ulaşan işaretlerden, kendisi hakkında ipuçlarını yakalamak ko­nusunda ciddi bir eğitim almalıdır. Gözlemin diğer bir ayağını oluşturan bu bölümde geri bildirimleri ciddiyetle ele almalı ve değerlendirmelidir. Eleştirileri olgunlukla karşı­lamada ve bunların kıymetini takdir etmede sorunu olmamalıdır 

   Koç yönünü bulmak için yıldızlara güvenir gibi sadece kendi sonuçlarına sıkı sıkıya sarılır ve eleştirel değerlendirmelere güvenmezse, nasıl düşünmesi gerektiği konusunda öğretilen ile gerçek­lik arasındaki uçurumu keşfettiği zaman büyük bir şaşkınlık yaşayacak demektir. 

  Eleştirileri dinleme, eleştiriden ders çıkartmak kadar önemlidir. Eleştirileri duymak ve okumak asla yeterli gelmez. Bunları dinlemek ve anlamak gerekir. Eleştirel dinleme eleştirel okuma, ilerleme için ve zamanın ruhunu yakalamak açısında ciddi bir iştir. 

   Geri bildirim almak için, koçun geri bildirim almaya hazır bir zihin yapısına, kararları değiştirmeye muktedir bir iradeye ve yapıcı bir anlayışa ihtiyacı vardır. Çoğu koçun düştüğü tarihsellik sendromuna düşer ve geçmiş anıları ile bugüne anlam vermeye çalışırsa kaybedeceği zamanı ve enerjiyi bir daha yerine koyamaz. Her gün bir daha gelmemek üzere bir kere yaşanır ve zamanı ruhuna, takımın kimyasına uygun karar alamayan koçlarda doğal seleksiyona uğrar ve tarihin tozlu raflarında yerini alır.

A N A L İ Z 

   Koç karşılaştığı görece yeni bir problemi ele alıp onu yapısal ve yöntemsel ögelerine ayırabiliyor, ögeler arasındaki ilişkileri ölçebiliyor, önemli dış tesirleri hesaplayabiliyor ve bütün bunları bir uzman yardımı olmadan başarabiliyor olmalıdır.

  Teknik ekip, problemleri ortaya çıkaran nedenlerin tespiti konusunda bilgi derinliği sağlayabildiği gibi, problemlere farklı açılardan yaklaşmayıda öğütleyebilir. Koçun takımın kendisine sorumlu olduğu gibi, onunda hem takıma hem yönetime karşı aldığı sorumluluktan dolayı; problemi yapısal ve yönetimsel olarak ele almak zorundadır.

    Koçun sorunları irdelerken, sorunları yetiştirmemesi / büyütmemesi gerektiği gibi sorunu etraflıca ele alma çabalarını, sorunu genişletmek ve abartmak içinde kullanamaz. Sorunu oluşturan ögeleri birbiri arkasına bağlantılı ve bağımlı olarak inceleyecek, teknik altyapı kadar hatta daha önemlisi, insan-bilimi ve psikoloji bilgisine sahip olmalıdır. Sosyal bir varlık olarak insanı değerlendirme becerisinden uzak bir koç, oyuncusunu " fabrika işçisi veya asker " gibi değerlendiren yönetici gibi hareket edemez. Oyuncuyu önce insan ve sosyal varlık olarak görmek zorundadır.

    Oyuncusunu sosyal bir varlık, etkileşime geçen, etkileyen ve etkilenen bir insan sonra da oyuncusu olarak gören koçlar, oyuncularını ve takımı etkileyen dış etkenleri hesaplamakta ve değerlendirmekte etkili olurlar. Kontrol edilebilir ve kontrol edilemeyen - süpriz etkiler karşısında anlayışlı ve sabırlı davranmak bir erdemdir.

A Y N A  T U T M A 

   Bir koç, takımının aynası olduğu kadar, takımınında kendisinin göründüğü bir ayna olabilmelidir. Bu adaptasyon ve uyum sürecinde, takımın davranış ve tutumlarına göre kendisinden ödün vermeden, takımın davranışlarını yansıtabilmelidir. Görevi sürecinde içinde bulunduğu takımın, istediği anda dışında olabilmeli ve her ne yaşanırsa yaşansın        k e n d i s i  o l a r a k kalabilmeyi başarmalıdır.

   Takım içi ilişkilerde mesafesini korumalıdır. Mesafesini ateşe göre ayarlayabildiği gibi avuç içinde yaşaması istenen civciv gibi; uzak - yakın ve sıkı - gevşek olarak değerlendirmelidir. Yeri ve zamanı geldiğinde, takımdan arkasında soru işareti kalmadan ayrılabilmeli, kimseyle gereğinde fazla yakınlık kurmamalıdır. Takımın davranışsal sorumluluğunu almasına olanak tanımalı ve paratoner görevi görmemelidir.

K E N D İ N İ   İ F A D E    E T M E 

  Koçun mutlaka kendisine ait bir sesi olmalı. O sesi yazma ve konuşmada sarihçe, tarz sahibi ve güçlü bir şekilde kullanabilir. Bu olmadan çevresinde ona destek olacak kişileri toplama yeteneği zayıf kalacaktır ve muhtemelen ifade gücü daha yüksek birisi tarafından yutulacaktır.

   Koçun kendi sesi, konuşmasındaki vurgulamaları, paranteze aldığı konular veya altını çizdiği büyük puntolarla ifade ettiği her şeyde öznel olmalıdır. Koç konuştuğu konularda dile getirdiği her helime ve cümleyi bir kağıda yazıp altına imza atabilir olmak zorundadır. Koç altına imzasını atamayacağı söylev ve kararları sözde dile getirmemelidir.

   İnsanlar arasında iletişimin büyük bir çoğunluğu vücut - beden dilinden oluştuğunu asla göz-ardı etmeden buna azami ölçüde dikkat etmeli ve kendisini geliştirmelidir. Oyuncuları ile konuşurken asla ve asla yere bakmamalı ve oyuncuların yüzüne konuşmalıdır. Oyuncuları ve kendisinden hiçbir şekilde siz ve ben şeklinde bahsetmemeli ve bütünlüğü korumalıdır.

M U H A K E M E 

    Serinkanlılıkla değerlendirme yapabilmek ve aklı ön plana alarak karar vermek önemli bir niteliktir. Koç kendi değerlendirmesinde; Sahte olanı anlayabilir olmalıdır. Üyesi olduğu toplum - takım veya kulüp aslında bir aynalar evidir; gördüğü veya karşılaştığı şeylerin çok azı, gerçekten göründüğü gibidir. 

   En cezbedici kişilikler, daima güvenilmez olanlardır. Güçlü bir muhakeme yeteneği geliştirmek ve o yeteneği test etmek için ele geçen fırsatları iyi değerlendirmeli ve sonuçlarını objektif olarak yorumlamalıdır.

   Koçun olayları değerlendirmeye alırken, duygulara yer açmadan, aklı ön planda tutarak ve ussal kararlar alması doğrudur. Koç önce adaletli sonra eşitlikçi olmalıdır. Eşitlik adaleti sağlamaz ama adalet eşitliği taşır. 

    Dışa dönük kişiliklerin, içinde olan ve biteni görecek kadar insan-bilim, davranış bilim ve psikoloji eğitimini kendisine eklemelidir. Her birey benzersiz ayrı bir hayatı yaşar, bu yaşantıları kategorize etmeden ve önyargıda bulunmadan inceleyebilmek ve hakikat arayışında doğru yoldan sapmamak için bilgi artırılmalıdır.

D E Ğ E R   K A T M A 

   Koç beraber çalıştığı ve yüz yüze geldiklerine ve parçası olduğu her gruba değer katabilir. Bunun diğer bir anlamı; Eğer başkaları açısından değerli değilsen o zaman değersiz birisin olarak yorumlanabilir. 

    Koç kimliği ile saygı görmekten ziyade, koçun k i ş i l i ğ i ile saygı uyandırmasını isteriz. Kişilik bir ömür boyu taşınırken, koçun kimliği sezondan sezona farklılık gösterebilir. İnsanlar kendilerine değer katan, bir şeyler gördükleri ve öğrendikleri insanlara değer verirler ve hatıralarında yer verirler. Kendi içinde kavgası olan ve menfaatçi kişiliksiz aç-para gözlü oyuncu ve insanları bunun dışında tutuyorum